جیرجیرک


آخرین به روزرسانی:
جیرجیرک


         نام برخی از حشرات و پرندگان با تکرار صدایشان و پسوند نسبت «-َه/ -َک» ساخته شده و از این رو نوعی نام‌آوا محسوب می‌شود. مشهورترین اسم در این میان «جیرجیرک» است. «سیرسیرک» و «بَدبَده» (نوعی پرنده) و «قارقارک» (در اصل لقب کلاغ و بعدتر خودروهای پرسروصدا) را هم باید در همین رده گنجاند. این الگو به نسبت کهنسال است و در زبان‌های کهن هندی به این صورت‌ها وجود داشته است: «جْهیلی/ جْهیلیکا» (سیرسیرک) سانسکریت، «جْهیلی» (جیرجیرک) پالی، «زیتی» (جیرجیرک) آسامی. 

«جیرجیرک» عامیانه محسوب می‌شده و در شعر و ادب کلاسیک پارسی نیامده است. اما مشتقی از این بن به صورت «زله/ زلاو» وجود داشته که در این بیت از رودکی سمرقندی آمده است:

«بانگ زله کرد خواهد کر گوش                  وایچ ناساید به گرما از خروش»